جواب:
واقعيت آن است كه به گونه اي معيّن نمي توان علت يا علل خاصي را براي غيبت امام زمان(ع) بيان كرد. شايد بر همين اساس باشد كه در متون ديني علت غيبت، از مسايلي دانسته شده است كه تنها خداوند حكمت و اسرار آن را مي داند؛(1) ولي در روايات به برخي از علل غيبت اشاره شده است:
1_ آزمايش مردم. يكي از سنت هاي مهم الهي آزمايش بندگان و انتخاب صالحان و گزينش پاكان است. غيبت مهدي(ع) عامل مهم آزمايش است؛ زيرا گروهي ايمان استواري ندارند و نسبت به امام بدبين شده و چنين مي پندارند كه اگر امام زماني وجد دارد پس چرا ظهور نمي كند و غيب او طولاني است؟ از امام علي(ع) نقل شده است كه حضرت دليل غيبت را غربال انسان هاي صالح از گمراه و دانا از نادان مي داند(2) و امام ششم فرمود: و هر جويندة باطلي در آن به شك مي افتد....(3)
2_ حفظ جان امام زمان(ع). امامان معصوم(ع) حجت هاي خداوند بر زمين بوده واگر وجود مقدس آن ها نباشد نظام هستي به هم خورده و آنان واسطة فيض الهي اند. مردم در هر زماني از وجود مقدس امام زمان(ع) بهره مند مي گردند. گرچه به ظاهر امام زمان را نمي بينند و يا نمي شناسند. متأسفانه برخي از انسان هاي دنيا گرا و رياست طلب كه حضور امام را با منافع خويش در تضاد مي بينند در صدد بر مي آيند كه امام را به قتل برسانند؛ همان گونه كه ائمة ديگر را به شهادت رساندند. شهادت امام علي(ع) و امام حسن(ع) و امام حسين(ع) كه فاجعه اي براي جهان اسلام بود، در راستاي سياست خصمانه عدالت ستيزان به وجود آمد.
خداوند به وسيلة غيبت، امام زمان را از قتل حفظ كرده است، زيرا اگر حضرت از آغاز زندگي ميان مردم ظاهر مي شد، او را مي كشتند. يكي از ياران امام صادق(ع) روايت مي كند كه حضرت فرمود: امام منتظر، پيش از قيام خويش مدّتي از چشم ها غايب خواهد شد. عرض كردم: چرا؟ فرمود: بر جان خويش بيمناك خواهد بود.(4)
3_ آزادي از بيعت. امام زمان(ع) هيچ رژيمي را حتي از روي تقيّه، به رسميت نشناخته و نمي شناسد و حاكمان ستمگر را غاصب دانسته و حكومت آنان را غير مشروع مي داند. از اين رو بيعت با آنان راجايز ندانسته و تحت سلطة حكومت هيچ ستمگري قرار نمي گيرد.(5) اگر امام زمان(ع) غايب نبود بايد با طاغوت و طاغوتيان مبارزه نموده، به شهادت مي رسيد؛ از اين رو وجود ظاهري امام موجب مي شد كه يا حضرت با رژيم هاي ستمگر بيعت كند - كه قطعاً بيعت نمي كرد - و يا در راه مبارزه با حكومت هاي غاصب به شهادت رسيده و زمين خدا خالي از حجّت مي ماند. حسن بن فضّال مي گويد: امام هشتم فرمود: گويي شيعيانم را مي بينم كه هنگام مرگ سوّمين فرزند [امام حسن عسكري] در جستجوي امام خود، همه جا را مي گردند اما او را نمي يابند. عرض كردم : چرا غايب مي شود؟ فرمود: براي اين كه وقتي با شمشير قيام مي كند بيعت كسي در گردن وي نباشد.(6)
پي نوشت ها:
1. لطف الله صافي، منتخب الاثر، ص 330 - 331.
2. كمال الدين، ج 2، ص 158.
3. همان، ص 203.
4. اصول كافي، ج 1، ص 337؛ طوسي، كتاب الغيبه، ص 202.
5. مهدي پيشوايي، سيرة پيشوايان، ص 672.
6. بحارالانوار، ج 51، ص 152.
|
