جواب:
دجال در لغت به معناي : بسيار دروغ گو, فريب دهنده و دروغ باف آمده است .(1) و نيز در كتاب هاي مقدس و منابع دينيِ مسيحيان , آمده است يعني دروغگو و حليه گر.(2)
آن گونه كه معروف است , دجال را يكي از نشانه هاي ظهور حضرت صاحب الزمان يا ظهور قيامت دانسته اند. اين نشانه در كتاب هاي اهل سنّت از نشانه هاي برپايي قيامت دانسته شده است , ولي در منابع روايي شيعه , از نشانه هاي ظهور.(3)
در اين كه دجال شخص است يا قدرت استكباري و سيطرهء جهاني , تفسيرها و تعبيرها متفاوت است . آيا دجال داراي ويژگي ها و صفات غير عادي است ؟ آيا دجال شخص است يا جريان الحادي ؟
در مورد اصل دجال , صرف نظر از ويژگي هاي جسماني او كه آيا داراي يك چشم است يا چهره اي مهيب وترسناك دارد, چند احتمال وجود دارد:
1 دجال نام شخص معيّني نيست و هر كسي كه با ادعاهاي پوچ و بي اساس او با توسل به حيله گري و نيرنگ ,در صدد فريب مردم باشد, دجّال است . اين كه در روايات , از دجال هاي فراوان سخن به ميان آمده است , اين احتمال را تقويت مي كند. پيامبر گرامي اسلام 6فرمود: .
البته دجال مورد بحث ممكن است فردي باشد كه سرآمد همهء دروغگويان و فريبكاران است .
2 فردي معيّن و مشخص , به عنوان دجال در دورهء غيبت با همان ويژگي هايي كه براي وي بيان شده , خروج كندو مردم را به انحراف كشاند. ظاهر بسياري از روايات بيانگر اين احتمال است , ولي تقريباً هيچ كدام از اين روايات سند معتبري كه بشود بر آن اعتماد كرد ندارند.
اما احتمالات ديگري در معنا و تفسير دجّال نقل كرده اند كه قابل اعتماد و اعتنا نيست , ولي با توجه به روايات زياد در منابع عامّه , اصل قضيهء دجال بعيد نيست صحيح بشاد, ليكن تعريف و توضيحاتي كه دربارهء اش گفته اند,نمي تواند درست باشد, زيرا خروج دجال , با اوصافي كه بدان اشاره كرديم , به صورت طبيعي , تقريباً غير ممكن است و بيش تر به افسانه شباهت دارد تا واقعيت و معجزه .(4)
اين كه هر كس داراي يك چشم باشد, پس حتماً دجال يا از وابستگان او است , صحيح نبوده و اين تفكر كاملاًغلطي است .
(پـاورقي 1.فرهنگ فارسي معين , ج 3 ص 1498
(پـاورقي 2.مجله حوزه , شماره 70ـ 71 ص 266
(پـاورقي 3.همان , ص 262
(پـاورقي 4.همان , با تلخيص و اضافه .
|
