جواب:
دربارة امام زمان(ع) پرسش هاي متعددي مطرح است، مانند مدت عمر، فلسفة غيبت، زمان ظهور و ... يكي از پرسش ها اين است كه حضرت ازدواج نموده و فرزند دارد.
دربارة ازدواج امام و فرزند داشتن حضرت، سه احتمال قابل طرح است:
1) حضرت ازدواج نكرده است. اگر حضرت ازدواج نكرده باشد، فرزند و ذريه نخواهد داشت. اگر اين احتمال را بپذيريم، اين مشكل مطرح مي گردد كه چرا امام معصوم(ع) به يكي از سنت هاي مهم اسلامي كه ازدواج باشد، عمل نكرده است؟
در جواب مي توان گفت: غيبت امام زمان(ع) از سنت ازدواج اهميت بيشتري دارد و ترك سنت ازدواج با مقام عصمت منافات ندارد.[33]
2) امام ازدواج نموده؛ از اين رو به سنت ازدواج عمل كرده است، ولي اولاد و فرزند ندارد.
در اين جا اين مشكل پيش مي آيد كه همسر حضرت مانند حضرت بايد عمر طولاني داشته باشد، كه بر عمر طولاني همسر حضرت دليلي نداريم و يا اين كه بگوييم همسر حضرت بعد از مدتي از دنيا رفته است.[34]
3) حضرت ازدواج كرده و داراي اولاد بوده و فرزندان او نيز اولاد داشته اند و حضرت ذريه داشته است.[35] بر اساس اين مبنا اين مشكل وجود دارد كه فرزندان و ذريه هاي امام كجا هستند؟
برخي خواسته اند احتمال سوم را تقويت كنند و از برخي روايات استفاده كنند كه امام همسر و فرزند دارد. امام رضا(ع) فرمود: الها! ماية چشم روشني و خوشحالي امام زمان(ع) را در او و خانواده و فرزندان و ذرّيّة و تمام پيروانش عطا فرما.[36]
امام صادق(ع) فرمود: كأنّي أري نزول القائم في مسجد السهله بأهله و عياله.[37]
برخي ديگر در صدد آن هستند ثابت كنند كه امام زمان(ع) ازدواج نكرده و فرزندي نيز ندارد. اين عده، رواياتي را كه بر ازدواج و فرزند داشتن امام(ع) دلالت دارند، ضعيف مي شمرند و قابل استناد ندانسته اند. از سوي ديگر روايات فوق كه بيان شد، دلالت بر بودن فرزند و همسر امام زمان(ع) دارد، ولي اين دسته از روايات دلالت ندارند امام زمان(ع) قبل از ظهور ازدواج نموده و فرزند دارد؛ يعني اين دسته روايات تنها دلالت بر همسر و فرزند داشتن امام زمان(ع) دارند، ولي اثبات نمي كنند امام قبل از ظهور زن و فرزند دارد. از سوي ديگر اين طيف از روايات با آن دسته از روايات كه داشتن فرزند و همسر را از امام زمان(ع) نفي مي كنند، تعارض دارد.
برخي از روايات هستند كه تصريح دارد امام زمان(ع) همسر و فرزند ندارد. مسعودي نقل مي كند: علي بن حمزه، ابن سراج و ابن سعيد مكاري بر امام رضا(ع) وارد شدند. علي بن حمزه به حضرت عرض كرد: از پدرانت نقل كرده ايم كه هيچ امامي از دنيا نمي رود، تا فرزندش را ببيند. امام رضا فرمود: آيا در اين حديث روايت كرده ايد: مگر قائم؟.[38]
اين گونه روايات كه بدان اشارت كرديم، در صدد نيستند وجود زن و فرزند را براي امام(ع) پيش از ظهور اثبات كنند. از سوي ديگر، رواياتي داريم كه با صراحت وجود فرزند را از حضرت نفي مي كند. برخي خواسته اند با تمسك به داستان جزيرة خضرا بگويند امام عصر(ع) فرزنداني دارد و بر آن جزيره، زير نظر وي، جامعة نمونه و تمام عيار اسلامي را تشكيل داده اند، ليكن با بررسي هاي گسترده اي كه انجام گرفته، جزيرة خضرا افسانه بيش نيست.[39]
نمي توان به طور قطع گفت: امام زمان(ع) همسر و فرزند داشته است. شايد بر همين اساس باشد كه صاحبان انديشه و تاريخ نگاران به طور قطع در خصوص داشتن و نداشتن همسر و فرزند امام زمان(ع) اظهار نظر نكرده اند.
[33] مجله حوزه، ويژه نامةامام زمان(ع)، ص 54، 55، با تلخيص.
[34] همان.
[35] همان.
[36] همان، ص 56، به نقل از جمال الاسبوع، ابن طاووس، ص 510.
[37] بحارالانوار، ج 52، ص 52.
[38] مسعودي، اثبات الوصيّه، ص 221.
[39] مجلة حوزه، ويژة امام زمان، ص 57، با تلخيص.
|
