جواب:
عوامل متعددي زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) هستند كه جهت رعايت اختصار به برخي از آن ها اشاره مي شود:
1_ پارسايي.
براي ايجاد جامعة سالم مبتني بر ارزش ها و عدالت، پارسايي و خودسازي افراد جامعه ضروري است. حكومتي كه بر اساس شايسته سالاري، معنويت گرايي وق ابليت ها شكل مي گيرد، پديد آورندگان آن بايد صالحان و پارسايان باشد. شايد بر همين باشد كه در برخي روايات تصريح شده است: هر گاه 313 نفر آماده شنوند و شرايط ديگر فراهم شود حضرت امام زمان(ع) ظهور مي كند.[7]
بي ترديد يكي از شرايط اين تعداد افراد پارسايي است. امام صادق(ع) فرمود: هر كس خوش دارد در شمار اصحاب قائم باشد، بايد چشم به راه باشد، و پارسايي پيش گيرد و كردار با ورع داشته باشد.[8] در برخي روايات تصريح شده است كه امام زمان(ع) ديگران را دعوت به تقوا نمود تا حضرت ظهور كند.
2_ دين مداري و تكليف گرايي.
يكي از عوامل زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) دين مداري و دين داري است. انسان بايد در عصر غيبت بيشتر به دستور هاي الهي توجه نموده و از محرّمات پرهيز كند و متبعد و مقيد به انجام تكليف خدايي باشد. در عصر غيبت انسان ها بيشتر در معرض آفات و آسيب ها قرار مي گيرند و نياز به پشتوانة قوي دارند.
بي ترديد اين پشتوانة قوي باورهاي ديني و پاسداري از دين است. از سوي ديگر با انجام تكاليف الهي مي توان به آسيب زدايي پرداخت. شايد بر همين اساس باشد كه پيشوايان دين مردم را به دينداري، و صحت اعمال و دعا و توسل به اهل بيت(ع) فرا خوانده اند. امام صادق(ع) مي فرمايد: براي صاحب الامر غيبتي طولاني است. در اين دوران هر كسي بايد تقوا پيشه سازد، و چنگ در دين زند.[9]
3_ آمادگي نظامي.
يكي از عوامل مهم زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) آمادگي نظامي است. در قيامي بزرگ، و انقلابي خونين و درگيري عظيم جهاني، لازم است منتظران آمادگي رزمي داشته باشند. مسلمانان هميشه بايد نيروي سلحشوري داشته باشند تا در هنگام طلوع حق و درگيري هاي حق و باطل به صف پيكارگران در ركاب مهدي(ع) بپيوندند و حماسه آفرينند.[10] مگر نه اين است كه امام زمان با ستمگران و دين ستيزان مي جنگد؟ اگر چنين است، او نياز به نيروهاي مسلح آماده دارد. امام صادق(ع) فرمود: هر يك از شما براي خروج قائم اسلحه تهيه كنيد، اگر چه يك نيزه باشد، چون وقتي خداوند ببيند كسي به نيت ياري مهدي اسلحه تهيه كرده، اميد است عمر او را دراز كند تا ظهور را درك نمايد و از ياوران مهدي باشد.[11]
4_ اصلاح جامعه.
يكي از عوامل مهم تأثير گذار در ظهور امام زمان(ع) اصلاح جامعه است. در آموزه هاي ديني اين نگرش كه در عصر غيبت بايد در برابر ناهنجاري ها و بي عدالتي ها بي اعتنا بود و حتي به ناهنجاري ها دامن زد، پذيرفته شده نيست و اين همان تحريف مفهوم انتظار است كه از سوي برخي مطرح شده است. در انديشة شيعي همگان وظيفه دارند كه با بهره گيري از دو عنصر امر به معروف و نهي از منكر به اصلاح جامعه پرداخته و در صدد جامعة سالم مبتني بر عدالت، شايستگي و ... باشند. در برخي از روايات يكي از وظايف شيعيان در عصر غيبت انتظار فرج ياد شده است. پيامبر (ص) فرمود: افضل أعمال أمتي انتظار الفرج من الله عزّوجلّ.[12]
انتظار فرجبه معناي كناره گيري از صحنة سياست و بي اعتنا بودن در برابر سرنوشت جامعه و تسليم شدن در برابر ستم نيست، بلكه قيام عليه نابرابري ها است. يكي از نويسندگان مي نويسد: نبايد پنداشت كه انتظار ظهور و چشم به راه مهدي موعود بودن، به گونه اي موجب از دست رفتن حركت هاي اصلاحي، و حماسه هاي ديني و اجتماعي است. هرگز چنين نيست. انتظار دعوت به نپذيرفتن است، نه پذيرفتن؛ نپذيرفتن باطل، نپذيرفتن ستم، نپذيرفتن بردگي و ذلت. انتظار درفش بنياد گر مقاومت است، در برابر هر ناحقي، و هر ستمي، و هر ستمگري.
مجاهدات خستگي ناپذير و فوران هاي خونين شيعه، در طول تاريخ، هواره گواه اين است كه در اين مكتب، هيچ سازشي، و هيچ سستي راه ندارد. شيعه، با حضور در حوزة انتظار، يعني انتظار غلبه در باطل، و غلبة داد بر بيداد و غلبه تقوا بر گناه وغلبه آگاهي بر كور بيني.[13]
بي ترديد يكي از علل عدم ظهور امام زمان(ع) عدم آمادگي و اصلاح جامعه است. مصلح كل جهاناطلاحات عمومي را مي طلبد و عدم آمادگي، پرده ميان امام زمان و مردم است.
گفتم كه روي خوبت، از من چرا نهان است؟
گفتا تو خود حجابي، ورنه رخم عيان است
گفتم كه از تو پرسم، جانا نشان كويت
گفتا نشان چه پرسي؟ آن كوي بي نشان است
5_ رشد فرهنگي و موانع زدايي.
رشد فرهنگي و موانع زدايي از عناصر مهم زمينه سازي ظهور امام زمان(ع) هستند. در برخي روايات به لزوم شناخت رهبري واطاعت از او سفارش شده است.[14] از اين رو شناخت امام زمان(ع) و ويژگي هاي حكومت امام ضروري است. برخي در هنگام ظهور امام زمان(ع) با او مخالفت مي كنند و تصور مي نمايند كه امام زمان دين جديد آورده است.[15] طبيعي است جمود گرايي با حكومت امام زمان هم خواني نداشته و موانع بزرگ ظهور هستند.
شايد بر اساس ضرورت بصيرت و رشد فرهنگي در عصر غيبت است كه يكي از ويژگي هاي ياران امام زمان(ع) بصيرت و آگاهي بيان شده است.[16] از سوي ديگر راحت طلبي و دل به دنيا بستن نيز مانع بزرگ ظهور به حساب مي آيد. هر هنگام ظهور امام زمان(ع) راحت طلبان به دليل اين كه حكومت عدالت گراي امام زمان(ع) را با منافع خويش در تظاد مي بينند، با حضرت مخالفت مي كنند.[17] نكتة قابل دقت آن است كه يكي از خصوصيات ياران امام زمان(ع) خدا محوري و ساده زيستي است.[18] برخي از مردم ادعاي پيروي امام زمان(ع) را دارند، ولي به دليل جزم انديشي و گذشته گرايي و راحت طلبي با امام زمان(ع) مخالفت مي كنند. امام صادق(ع) فرمود: چه بسيار از كساني كه ادعاي پيروي او را دارند، ولي پس از ظهور حضرت از او روي مي گردانند.[19]
[7] صافي گلپايگاني، منتخب الأثر، ص 594 - 596.
[8] بحارالأنوار، ج 52، ص 140.
[9] همان، ص 135.
[10] محمد رضا حكيمي، خورشيد مغرب، ص 350.
[11] بحارالانوار، ج 52، ص 366.
[12] صافي گلپايگاني، منتخب الاثر، ص 629.
[13] محمد رضا حكيمي، خورشيد مغرب، ص 334 - 335.
[14] بحارالأنوار، ج 52، ص 132 - 134؛ مجلة حوزه، ويژه نامة امام زمان(ع)، شمارة 70 - 71، ص 338.
[15] مجلة حوزه، ويژه نامة امام زمان(ع)، ص 313.
[16] همان، ص 300.
[17] همان، ص 309.
[18] همان، ص 307.
[19] ميزان الحكمه، ج 1، ص 292.
|
