جواب:
جابر انصاري از پيامبر اسلام(ص) پرسيد: آيا در زمان غيبت امام زمان شيعيان از او بهرهمند ميشوند؟ حضرت فرمود: بلي، قسم به آن كس كه مرا به پيامبري برگزيد؟ آنها از وي بهره ميبرند و از نور ولايت او كسب فيض ميكنند، همان طور كه مردم از خورشيد پنهان شده در پس ابر، بهره ميبرند.(1)
امام زمان(ع) در توقيعي فرمود: همان طور كه خورشيد در وقتي كه توسط ابرها پنهان شده، سود برده ميشود، از من نيز در حال غيبتم به همان صورت بهره ميبرند.(2)
بهرهگيري از وجود مقدس امام زمان (عج)راههاي مختلف دارد و امام زمان از طريقهاي مختلف به رهبري و هدايت مردم ميپردازند. اصولاً اگر حجت خدا بر زمين نباشد نظام هستي به هم ميخورد. وجود مقدس معصومان (ع) واسطه فيض الهي است و به خاطر آنان است كه باران رحمت ميبارد. امام صادق(ع) فرمود: به خاطر وجود ماست كه آسمان به روي زمين فرود نميآيد مگر زماني كه بخواهد باران رحمت حق به واسطه ما ميبارد و زمين بركات خود را بيرون ميدهد. اگر ما روي زمين نباشيم، زمين اهلش را فرو ميبرد... در زماني كه خداوند آدم را آفريد، تاكنون هيچ گاه زميني از حجت خدا خالي نبوده است، گاهي آشكار و مشهود و زماني پنهان و مستور بوده و تا قيامت نيز چنين است...(3)
از اين روايت - به گونهاي صريح - استفاده ميشود كه وجود امام معصوم(ع) واسطه فيض بوده و در زمان غيبت وجود مقدس امام زمان(ع) واسطه فيض الهي است.
وجود مقدس حضرت گر چه مستور است، ولي وجود او واسطه فيض است، همان گونه كه خورشيد در پشت پرده است، اما فايده خويش را ميرساند.
فايده خورشيد محدود ميشود كه اين محدوديت را ابر ايجاد كرده است.
در زمان غيبت، امام زمان (ع) نورافشاني ميكند؛ با واسطه و بدون واسطه به هدايت و ارشاد مردم ميپردازند، اگر چه بهرهگيري از وجود مقدس امام محدود ميشود كه اين محدوديت را ستمكاران ايجاد كردهاند، در برخي از روايات تصور شده است كه يكي از علل عمده غيبت امام زمان (ع) مردم هستند.
بايد دانست كه تشبيه وجود اقدس امام زمان (ع) به آفتاب پنهان در اشاره به اموري چند است:
اول - اين كه نور عالم هستي و علم و هدايت بتوسط آن حضرت به خلق خدا ميرسد ؛ زيرا با اخبار مستفيضه ثابت شده كه ذات مقدسه (ائمه اطهار) علت غائي ايجاد مخلوق عالمند ؛ و اگر آنها نبودند، نور عالم، بغير آنها نميرسيد و هم ثابت شده كه به بركت و وساطيت و توسل به آنها، علوم و معارف حقه براي مردم آشكار ميگردد، و گرفتاريها از آنها برطرف ميشود. و اگر آنها نبودند مردم به وسيله اعمال زشت مستحق انواع عذاب الهي بودند چنانكه خداوند فرموده است.
ما پس از تجربه زياد به اين نتيجه رسيدهايم كه در امور پيچيده و مسائل مشكله و هنگام دوري از ذات حق و بسته شدن درهاي فيض الهي بروي خلق، هر وقت ائمه اطهار (ع) را واسطه قرار دادهايم و متوسل به آنها شدهايم، به ميزاني كه در آن وقت ارتباط معنوي با آنها پيدا كردهايم، آنها كارهاي پيچيده و مشكل براي ما حل شده و به مقصود رسيدهايم. چنان كه اين موضوع براي كساني كه خداوند چشم دل آنها را به نور ايمان روشن كرده است. معلوم و مشهور است.
دوم - اين كه همان طور كه آفتاب پوشيده در ابر با همه انتفاعي كه مردم از آن منتفع گردند، همين طور در ايام غيبت امام زمان نيز شيعيان با اخلاص در همه اوقات انتظار آمدن و ظهور او را دارند و از اين نظر مأيوس نميگردند.
سوم - اين كه كساني كه وجود آن حضرت را با همه آثار و علائمي كه دارد، انكار را از دل هاي خود بكنار ميزنند از انوار هدايت و راهنمائي ائمه طاهرين (ع) ميكنند، مثل انكار كننندگان وجود خورشيدن به وقت ناپديد شدن در ابرها، ميباشند.
چهارم - اين كه گاهي پنهان گشتن خورشيد در ميان ابرها، از آشكار بودنش براي بندگان خدا روي مصالحي بهتر است، همچنين غيبت امام زمان (ع) براي مردم در طول غيبت، نظر به مصالحي بهتر است، همچنين و به همين جهت هم از نظرها غائب گرديد.
پهجم - اين كه هر كس به خورشيد مينگرد، قادر نيست آن را بيرون از ابرها ببيند بلكه گاهي ممكن است بواسطه ضعف قوه ديد، اگر در قرض آفتاب نگاه كند، بينائي خود را كه نميتواند خورشيد را احاطه كند هم از دست بدهد. همين طور آفتات وجود مقدس امام زمان (ع) نيز، بسا هست كه اگر همه او را ببينند، زيانبخش وبه حال مردم باشد و موجب كوري دل آنها از دين آفتاب حقيقت گردد. در صورتي كه در غيبت آن حضرت چشم بصيرتشان قادر است متحمل ايمان به او گردد. چنان كه انسان ميتواند از لابه لاي ابر نگاه به خورشيد كند و ضرري هم نبيند!
ششم - اين كه اصولاً ائمه اطهار از لحاظ نفعي كه براي عام وجود دارند همانند خورشيد ميباشند، و تنها آنها كه كور دلند نميتوانند از اشعه جمال آنها بهرهمند گردند چنان كه در اخبار آيه شريفه من كان في هذه اعمي فهو في الاخره اعمرو اضل سبيلاً. تفسير باين معني شده است.
هشتم - اين كه همان طور كه شعاع خورشيد به ميزان روزنهها و شبكههاي خانهها وارد آن ميشود و بقدر ارتفاع موانع خانهها، در آن ميتابند، همچنين مردم نيز به اندازه موانع حواس و مشاعرشان كه عبارتست از شهوات نفساني و علائق جسماني و خود روزنهها و شبكههاي دلهاي آنهاست، و هم به قدي كه پردههاي كثيف هيولائي را از دلهاي خود بكنار ميزند از انوار هدايت و راهنمائي ائمه طاهرين استفاده ميكنند. (4)
پاورقيها:
1 - بحار الانوار، ج 5، ص 92 - 93.
2 - همان.
3 - ينابيع الموده، ج 2، ص 217.
4 - مهدي موعود، ص 847 - 849.
|
