جواب:
دربارةمكان و محل زندگي امام مهدي(عج) در دورة غيبت صغري و كبري، روايات با صراحت سخن نگفته اند و از دلالت ضمني و فحوايي هم نمي توان نتيجه گيري مشخصي نمود، بلكه فحواي روايات گوناگون و گاه با يك ديگر مخالف اشت. بدين شرح:
1_ از برخي روايات استفاده مي شود كه امام مهدي(عج) به صورت ناشناس بين مردم زندگي مي كند. امام صادق(ع) فرمود: صاحب الامر [امام زمان] شباهتي به يوسف پيامبر دارد... جاي انكار نيست كحه خداوند با حجّت خود همان كاري را انجام دهد كه با يوسف انجام دادم. صاحب الامر، آن مظلوم حق از دست داده، ميان مردم رفت و آمد مي كند، در بازار قدم مي نهد و گاهي بر فرش منزل هاي دوستان مي نشيند، ليكن او را نمي شناسند تا زماني كه خداوند به وي اذن دهد و خود را معرفي كند، آن گونه كه حضرت يوسف را اجازه داد هنگامي كه برادران وي گفتند: تو يوسفي؟ گفت: آري من يوسفم.1
2_ از برخي روايات به دست مي آيد كه محل زندگي حضرت در كوه ها و بيابان ها است.
اين سخن از روايت امام مهدي(عج) خطاب به علي بن مهزيار دانسته مي شود، حضرت فرمود: يابن المازيار، أبي، أبو محمد عهد إليّ ... و أمرني أن لا أسكن من الجبال إلاّ وعرها و من البلاد إلاّ عفرها ...؛اي پسر مهزيار، پدرم ابومحمد[امام حسن عسكري(ع)] از من پيمان گرفت... و فرمان داد كه براي سكونت كوه هاي سخت و سرزمين هاي خشك و دور دست را برگزينم.2
3_ برخي روايات دلالت دارد كه حضرت مهدي(عج) به صورت ناشناس در مدينه زندگي مي كند. امام باقر(ع) فرمود: لا بد لصاحب الأمر من عزله و لابد في عزلته من قوّه و ما بثلاثين من وحشه و نعم المنزل طيبه؛ صاحب الامر [امام مهدي(عج)] را عزلت و غيبتي است كه در آن، غيبت، نيرومند است به سي نفري كه با حضرت هستند و وحشت و تنهايي را از وي دور مي كنند [و به قوّت وي مي افزايند] و خوب جايگاهي است [مدينه] طيبه.3
4_ از برخي روايات فهميده مي شود كه حضرت در اطراف مكه، در مكاني به نام ذي طوي زندگي مي كند و از همان جا به همراه يارانش قيام خواهد كرد.4
5_ در روايتي ديگر آمده است كه حضرت مهدي(عج) در اطراف مدينه، در كوه رضوي زندگي مي كند. عبدالاعلي آل سام گويد: با امام صادق(ع) از مدينه خارج شديم و به [اطراف مدينه]، روحاء، رسيديم. حضرت نگاهش را به كوهي دوخت... و فرمود: اين كوه رضوي نام دارد، خوب پناهگاهي است براي خائف [امام زمان] در غيبت صغري و كبري.5
علامة شوشتري مي گويد: در نصوص معتبر همين نظر تأييد شدهاست كه جايگاه حضرت در غيبت صغري و كبري كوه رضوي است.6
در دعاي ندبه هم با ترديد آمده است: أبرضوي أو غيرها أم ذي طوي؛ آيا حضرت در كوه رضوي است، يا غير آن يا در ذي طوي؟!.
|
