جواب:
نحوة ارتباط با امام زمان(ع) ممكن است با طريق هاي زير امكان پذير باشد:
1- ملاقات حضوري:
در خصوص امكان يا عدم امكان ملاقات حضوري امكان داشته و انسان با رعايت تقوا و ايجاد شايستگي مي تواند به حضور امام زمان(ع) شرفياب شود، چنان كه شخصيت هايي مانند مقدس اردبيلي1، علامه حلي2 و علامةبحرالعلوم3 به حضور حضرت رسيده اند. سيد مرتضي4، شيخ طوسي و ... از طرفداران اين نگرش هستند.
شيخ طوسي مي نويسد: ما يقين نداريم كه حضرت از تمام اولياي خود پنهان باشد، بلكه جايز است كه براي بيشتر آنان ظاهر گردد.
برخي ديگر عقيده دارند كه ملاقات حضوري با امام زمان(ع) امكان ندارد. محمد بن ابراهيم، معروف به نعماني5 ، فيض كاشاني6 و كاشف الغطا7 از طرفداران اين نگرش هستند. اينان به برخي از روايات تمسك نموده اند كه هر گونه ارتباط حضوري با امام زمان(ع) را منع كرده اند.8 امام زمان(ع) در توقيع شريف خطاب به آخرين نايب خاص، يعني علي بن محمد سمري فرمود: به زودي از شيعيان من خواهند آمد كساني كه ادعاي ديدن مرا بكنند. آگاه باشيد، هر كس قبل از خروج سفياني و صيحة آسماني، ادعا كند كه مرا ديده، دروغگوي افترا زننده است.9
واقعيت آن است كه با تقوا و معنويت و قابليت مي توان به حضور آن امام همام رسيد، چنان كه برخي از بزرگان به حضور او رسيده اند.
به نظر مي رسد رواياتي كه دلالت بر منع ملاقات دارند، ناظر بر اين است كه جلوي هر گونه سوء استفاده از ادعاي ديدن امام زمان گرفته شود و هر كس ادعاي رؤيت امام زمان(ع) را نكند.
برخي از بزرگان به حضور امام رسيده اند و مرحوم آخوند خراساني نيز ملاقات امام زمان(ع) را براي افراد خاصي ممكن دانسته است. البته امكان ملاقات در حال مكاشفه بلكه وقوع آن منافاتي با توقيع ندارد و غالب افراد خدمت يكي از كارگزاران امام غايب مي رسند ولي فكر مي كنند امام زمان است، چون مشكل آن ها برطرف مي شود و آنچه در دل دارند، آشكار مي گردد.
2- ارتباط معنوي:
3- بي ترديد مي توان با امام زمان(ع) ارتباط معنوي برقرار كرد. البته اين ارتباط با بهره گيري از تقوا، دعا و توسل به ائمه(ع)، به ويژه به ساحت مقدس امام زمان(ع) امكان پذير است. شايد بر همين اساس يكي از وظايف شيعيان در زمان غيبت، دعا كردن براي امام زمان(ع) و توسلات بيان شده است.10
ارتباط معنوي بدان معنا نيست كه انسان امام زمان(ع) را ملاقات حضوري كند، بلكه بايد با آن امام ارتباط برقرار كند و هميشه به ياد ايشان بوده و او را در تمام اعمال خود ناظر بداند. هرگاه چنين لياقت و شايستگي حاصل شد، حضرت به انسان عنايت نموده و به رفع مشكلات انسان مي پردازد؛ از اين رو امام زمان(ع) در توقيعي كه براي شيخ مفيد صادر نمود فرمود: فإنّا نحيط علماً بأنبائكم و لا يعزب عنّا شيءٌ من أخباركم؛11 ما بر اخبار و احوال شما آگاهيم و هيچ چيز از اوضاع شما بر ما پوشيده نمي ماند. باز حضرت در همان توقيع فرمود: ما در رسيدگي و سرپرستي شما كوتاهي نكرده و ياد شما را از خاطر نبرده ايم، كه اگر جز اين بود، دشواري ها و مصيبت ها بر شما فرود مي آمد و دشمنان شما را ريشه كن مي كردند.12
ارتباط معنوي انسان با امام زمان(ع) سبب مي شود كه آن حضرت ميان مردم حضور پيدا كند اگر چه مردم او را نشناسند. امام علي(ع) فرمود:سوگند به خداي علي، حجت خدا ميان آنان هست و در كوچه و بازار آن ها گام بر مي دارد و بر خانه هاي آنان وارد مي شود و در شرق و غرب جهان به سياحت مي پردازد و گفتار مردمان را مي شنود و بر اجتماعات آنان وارد شده سلام مي دهد. او مردمان را مي بيند.13
در دعاي ندبه مي خوانيم: جانم فدايت! تو آن غايبي هستي كه از ميان ما بيرون نيستي. جانم فدايت! تو آن دور شده از وطن هستي كه از ما دور نيستي.14
4- ارتباط از طريق نامه:
يكي از راه هاي ارتباط با امام زمان(ع) نامه نگاري است. مرحوم شيخ عباس قمي به نقل از تحفه الزاير مجلسي و مفاتيح النجاه سبزواري مي نويسد: هر كسي حاجتي داشته باشد و اين را در نامه اي بنويسد و در يكي از قبور ائمه(ع) بيندازد و يا مهر كند و خاك پاكي را گل سازد و آن را ميان آن گذارد و در چاهي عميق و يا نهري اندازد، آن گاه امام زمان(ع) خود شخصاً متولي بر آوردن حاجت مي شود.15
البته در اين مسئله روايت و مستندي نداريم، شايد مجرّب باشد.
1 منتهي الآمال، ج 2، ص 470؛ مهدي موعود، ص 934.
2 تنكابني، قصص العلما، ص 259.
3 بحارالانوار، ج 52، ص 174.
4 تنزيه الانبياء، ص 182، به نقل از مجلة حوزه، ويژه نامة امام زمان، ص 99.
5 كتاب الغيبه، ص 160.
6 وافي، ج 2، ص 414.
7 حق المبين، ص 87.
8 شيخ طوسي، كتاب الغبه، ص 395.
9 شيخ صدوق، كمال الدين، ص 516.
10 منتهي الآمال، ص 559 و 562.
11 احتجاج طبرسي، ج 2، ص 596.
12 همان.
13 جباري، عاشوري و حكيم، تاريخ عصر غيبت، ص 426، به نقل از الغيبه نعماني، ص 72.
14 مفاتيح الجنان، دعاي ندبه.
15 منتهي الآمال، ج 2، ص 491.
|
