جواب:
عوامل متعددي زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) هستند كه جهت رعايت اختبار به برخي از آنها اشاره ميشود:
1 - پارسايي:
براي ايجاد جامعه سالم مبتني بر ارزشها و عدالت، پارسايي و خودسازي افراد جامعه ضروري است. حكومتي كه بر اساس شايسته سالاري، معنويت گرايي و قابليتها شكل ميگيرد، پديد آورندگان آن بايد صالحان و پارسايان باشد.
شايد بر همين باشد كه در برخي روايات تصريح شده است: هرگاه 313 نفر آماده شوند و شرايط ديگر فراهم شود حضرت امام زمان ظهور ميكند.(1)
بي ترديد يكي از شرايط اين تعداد افراد پارسايي است. امام صادق(ع) فرمود: هر كس خوش دارد، در شمار اصحاب قائم باشد، بايد چشم به راه باشد، و پارسايي پيش گيرد و كردار باورع داشته باشد. (2) در برخي از روايات ديگر تصريح شده است كه امام زمان(ع) خود ديگران را دعوت به تقوا نمود تا آن حضرت ظهور كند.
2 - دين مداري و تكليف گرايي:
يكي از عوامل زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) دين مداري و دين داري است.
انسان بايد در عصر غيبت بيشتر به دستورات الهي توجه نموده و از محرمات پرهيز كند و متعبد و مقيد به انجام تكاليف خدايي باشد. در عصر غيبت است كه انسانها بيشتر در معرض آفات و آسيبها قرار ميگيرند و نياز به پشتوانه قوي دارد.
بي ترديد اين پشتوانه قوي تقويت باورهاي ديني و پاسداري از دين است. از سوي ديگر با انجام تكاليف الهي ميتوان به آسيب زدايي پرداخت. شايد بر همين اساس باشد كه پيشوايان دين مردم را به دينداري، و صحت اعمال و دعا و توسل به اهل بيت(ع) فرا خواندهاند. امام صادق(ع) ميفرمايد: براي صاحب الامر غيبتي طولاني است. در اين دوران هر كسي بايد تقوي پيشه سازد، و چنگ در دين زند.(3)
3 - آمادگي نظامي:
يكي از عوامل مهم زمينه ساز ظهور امام زمان(ع) آمادگي نظامي است: در يك قيام بزرگ، و يك انقلاب خونين و در يك درگيري عظيم جهاني، لازم است، منتظران آمادگي رزمي داشته باشند. مسلمانان هميشه بايد نيروي سلحشوري داشته باشد تا در هنگام طلوع حق و درگيريهاي حق و باطل به صف پيكارگران ركاب مهدي(ع) بپيونددد و حماسه آفرينند.(4)
مگر نه اين است كه امام زمان با ستمگران و دين ستيزان ميجنگد، اگر چنين است، او نياز به نيروهاي مسلح آماده دارد. امام صادق(ع) فرمود: هر يك از شما براي خروج قام اسلحه تهيه كنيد، اگر چه يك نيزه چون وقتي خداوند ببيند كسي كه به نييت ياري مهدي اسلحه تهيه كرده است، اميد است عمر او را دراز كند تا ظهور را درك نمايد و از ياوران مهدي باشد.(5)
4 - اصلاح جامعه:
يكي از عوامل مهم تأثير گذار در ظهور امام زمان(ع) اصلاح جامعه است. در آموزههاي ديني اين نگرشي كه در عصر غيبت بايد در برابر ناهنجاريها و بي عدالتيها بي تفاوت بود و حتي به ناهنجاريها دامن زد، پذيرفته شده نيست و اين همان تحريف مفهوم انتظار است كه از سوي برخي مطرح شده است، در انديشه شيعي همگان وظيفه دارند كه با بهرهگيري از دو عنصر امر به معروف و نهي از منگر به اصلاح جامعه پرداخته و در صدد جامعه سالم، مبتني بر عدالت، شايستگي و... باشند. در برخي از روايات يكي از وظايف شيعيان در عصر غيبت انتظار فرج ياد شده است. پيامبر(ص) فرمود: افضل اعمال امتي انتظار الفرج من اللَّه عز و جل.(6)
انتظار فرج به معناي كنارهگيري از صحنه سياست و بي تفاوت بودن در برابر سرنوشت جامعه و تسليم شدن در برابر ستم نيست، بلكه انتظار قيام عليه نابرابريها است. يكي از نويسندگان مينويسد: نبايد پنداشت كه انتظار ظهور و چشم به راه مهدي موعود بودن، به گونهاي موجب از دست هشتن حركتهاي اصلاحي، و حماسههاي ديني و اجتماعي است.
هرگز چنين نيست انتظار دعوت به نپذيرفتن است، نه پذيرفتن، نپذيرفتن باطل، نپذيرفتن ستم، نپذيرفتن بردگي و ذلت. انتظار درفش بنياد گر مقاومت است، در برابر هر ناحقي، و هر ستمي، و هر ستم گري.
مجاهدات خستگيناپذير و وفرانهاي خونين شيعه، در طول تاريخ، همواره گواه اين است كه در اين مكتب، هيچ سازشي، و هيچ سستي راه ندارد. شيعه، با حضور در حوزه انتظار، يعني غلبه حق بر باطل، و غلبه داد بر بيداد و غلبه تقوا بر گناه و غلبه آگاهي بر كوربيني.(7)
بي ترديد يكي از علل عدم ظهور امام زمان(ع) عدم آمادگي و اصلاح جامعه است. مصلح كل جهان اصلاحات عمومي را ميطلبد و عدم آمادگي پرده ميان امام زمان و مردم است.
گفتم كه روي خوبت، از من چرا نهان است؟
گفتا تو خود حجابي، ورنه رخم عيان است
گفتم كه از پرسم، جانا نشان كويت
گفتا نشان چه پرسي؟ آن كويي بي نشان است
5 - رشد فرهنگي وموانع زدايي:
رشد فرهنگي و موانع زدايي از عناصر مهم زمينه سازي ظهور امام زمان(ع) هستند. در برخي روايات به لزوم شناخت رهبري و اطاعت از آن سفارش شده است.(8) از اين رو شناخت امام زمان(ع) و ويژگيهاي حكومت امام يك ضرورت است. برخي در هنگام ظهور امام زمان(ع) با او مخالفت ميكنند و تصور ميكنند كه امام زمان دين جديد آورده است.(9) طبيعي است دگم انديشي، و جمود گرايي با حكومت امام زمان هم خواني نداشته و موانع بزرگ ظهور هستند.
شايد بر اساس ضرورت بصيرت و رشد فرهنگي در عصر غيبت است كه يكي از ويژگيهاي ياران امام زمان(ع) بصيرت و آگاهي بيان شده است.(10) از سوي ديگر راحتطلبي و دل به دنيا بستن نيز مانع بزرگ ظهور به حساب ميآيد. در هنگام ظهور امام زمان(ع)راهت طلبان به دليل اين كه حكومت عدالت گراي امام زمان(ع)را با منافع خويش در تضاد ميبينند، با آن حضرت مخالفت ميكنند. (11) نكته قابل دقت آن است كه يكي از خصوصيات ياران امام زمان(ع) خدا محوري و ساده زيستي ذكر شده است.(12) برخي از مردم ادعاي پيروي امام زمان(ع) را دارند، ولي به دليل دگم انديشي و گذشته گرايي و گذشته گرايي و راحتطلبي با امام زمان(ع) مخالفت ميكنند. امام صادق(ع) فرمود: چه بسيار از كساني كه ادعاي پيروي او را دارند، ولي پس از ظهور حضرت از او روي ميگردانند.(13)
پي نوشتها:
1 - صافي گلپايگاني، منتخب الاثر، ص 594 - 596.
2 - بحار الانوار، ج 52، ص 140.
3 - بحار الانوار، ج 52، ص 135.
4 - محمد رضا حكيمي، خورشيدمغرب، ص 350.
5 - بحار الانوار، ج 52، ص 366.
6 - صافي گلپايگاني، منتخب الاثر، 629.
7 - محمد رضا حكيمي، خورشيد مغرب، ص 334 - 335.
8 - بحار الانوار، ج 52، ص 132 - 134، مجله حوزه، ويژه نامه امام زمان(ع)، شماره 70 - 71، ص 338.
9 - مجله حوزه، ويژه نامه امام زمان(ع)، ص 313.
10 - همان، ص 300.
11 - همان، ص 309.
12 - همان، ص 307.
13 - ميزان الحكمة، ج 1، ص 292.
|
