جواب:
ج1- «بداء» عبارت است از اظهار چيزي خفي با توجه به علل و عوامل، مثل اينكه حكم مي كنيم در ساعات آينده هوا آفتابي خواهد بود , سپس ابري مي شود و مقصود از گفتار « بداء» اينست كه، مُقَدِرات همگي مقتضي هستند نه علت تامه و فقط خواست و اداره خدا علت تامه است .
«بداء» ويژه امور تكويني است و مانند « نسخ» در امور تشريعي مي باشد و مربوط به لوح محو و اثبات نزد خدا است و تماما به علم مطلق الهي باز مي گردد و براي خدا از آغاز معلوم مي باشد.
مقدرات بعضي امور براي بندگان معلوم و بعضي نا معلومند. و اين علم به نسبت آگاهي و اخبار رسولان محكم و عالمان راسخ ( ائمه) مي باشد. پس آنچه به عنوان علايم حتميه ذكر شده است خبر از وقايعي است كه اراده و خواست خدا بر بقاء و ثبات آنها تعلق گرفته است.
« بداء» تغيير در مشيت خدا نيست ، بلكه همان سير و روند مقدرات است به خواست خدا باز مي گردد . آنچه وعده ثابت داده شده تغييري ندارد ؛ مثل اينكه خداوند فرمود : { غلبت الروم } و خبر از فتح مسلمانان در جنگ با سپاه روم داد.
همينطور آنچه را كه به عنوان علايم حتيمه ظهور از طريق احاديث معتبر معرفي كرده اند ،حتما واقع خواهد شد.{ ان الله لايخلف الميعاد }
حكم« بداء» نزد خدا معلوم است و نزد خلق مخفي است. زيرا ؛ علم و فعل مخلوقات نيز مقدر اند ؛ و جميع مقدرات تابع علم و مشيت الهي هستند .
|
