جواب:
در خصوص معتبر و غير معتبر بودن نشانههاي ظهور امام زمان(ع) از دو زاويه ميتوان بحث كرد:
يكم: در عرف عام برخي از نشانهها به عنوان علايم ظهور امام زمان(ع) بيان ميشود كه در معارف اسلامي جايگاهي ندارند. اين دسته از نشانهها غير معتبر بوده و نشانههاي ظهور امام زمان(ع) محسوب نميشوند. شايد آناني كه نشانههاي ظهور امام زمان(ع) را به معتبر و غير معتبر تقسيم ميكنند، مقصودشان نشانه هايي باشد كه برخي از مردم مطرح ميكنند و در مباني ديني بدان اشاره نشده است.
دوم: در حوزه تعليماتي اسلام نشانههاي ظهور امام زمان(ع) به معتبر و غير معتبر تقسيم نميشود، بلكه نشانهها به حتمي و غير حتمي تقسيم ميشود. نشانههاي غير حتمي، آن دسته از نشانهها هستند كه با فراهم شدن آنها باز ظهور امام زمان(ع) حتمي نيست؛ ولي نشانههاي حتمي، نشانه هايي هستند كه با تحقق آنها و فراهم شدن شرايط ديگر امام زمان(ع) ظهور ميكند. جهت توضيحات بيشتر به برخي از نشانههاي حتمي و معتبر ظهور اشاره ميشود:
1- خروج سفياني:
يكي از علائم حتمي ظهور امام زمان(ع) خروج سفياني ذكر شده است: پيش از قيام قائم(ع) مردي از نسل سفيان در منطقه شام خروج ميكند و با تظاهر به دينداري، گروه زيادي از مسلمانان را ميفريبد و به گرد خود، ميآورد و بخش گستردهاي از سرزمينهاي اسلام را به تصرف خويش در ميآورد و بر مناطق پنجگانه شام، حمص، فلسطين، اردن قنسرين و منطقه عراق، سيطره مييابد.(1)
امام زين العابدين فرمود: ظهور حضرت قائم(ع) قطعي است؛ همان طور كه خروج سفياني قطعي است و در برابر هر قيام كنندهاي يك سفياني قيام ميكند.(2)
2- ظهور دجال:
يكي از نشانههاي ظهور حضرت مهدي(ع) خروج دجال است. اگر چه در اين كه دجال و مشخصات آن چيست، عبارات و ديدگاهها اختلاف دارند. پيامبر اسلام(ص) فرمود: قيامت، بر پا نميشود، تا وقتي كه مهدي(ع) از فرزندانم قيام كند و مهدي قيام نميكند، تا وقتي كه شصت دروغگو خروج كنند و هر كدام بگويد: من پيامبرم.(3)
دجال از ريشه دجل به معناي دروغگوي حيله گر است. در روايات دجالها و دروغگويان فراوان نام برده شده است.(4)
3- در آمدن پرچمهاي سياه از خراسان:
يكي از نشانههاي ظهور امام زمان(ع) پديدار شدن پرچمهاي سياه از خراسان است. در روايات معصومان نيز از پديدار شدن پرچمهاي سياه به عنوان نشانههاي ظهور امام ياد شده است. امام باقر(ع) فرمود: بيرقهاي سياهي از خراسان بيرون ميآيد و به جانب كوفه به حرمت در ميآيند. پس چون مهدي(ع) ظاهر شود، اينان وي را دعوت به بيعت ميكنند.(5)
برخي احتمال دادهاند كه منظور از خروج پرچمهاي سياه از خراسان، قيام ابومسلم خراساني است كه در سال 140 هجري قمري به وجود آمده است، ولي اين احتمال درست نيست، زيرا قيام ابومسلم قبل از تولد امام زمان(ع) بوده است و از نظر سند نيز غير قابل اعتماد نيست.(6)
4- خسوف و كسوف:
از نشانههاي ظهور، كسوف در نيمه ماه رمضان و خسوف در آخر و يا اول همان ماه است. كسوف در روزهاي نخست و روزهاي آخر ماه و خسوف در روزهاي مياني ماه طبيعي و عادي است و در طول تاريخ بارها، رخ داده است، ولي خورشيد گرفتگي و يا ماه گرفتگي در وسط ماه امر غير عادي است و رؤيت آن امكان ندارد.(7)
امام باقر(ع) فرمود: دو نشانه، پيش از قيام مهدي(ع) پديد خواهد آمد كه از زمان هبوط آدم(ع) در زمين بي سابقه است: گرفتن خورشيد نيمه ماه رمضان وگرفتن ماه در آخر آن.(8)
5- فراگير شدن جهان از ظلم و ستم:
فراگير شدن ظلم وجور، از نشانههاي معروف ظهور امام زمان(ع) است. روايات متعدد اين نشانه را بيان كرده، چنان كه اين حديث معروف به سندهاي گوناگون بيان شده است: يملأاللَّه به الارض قسطاً و عدلاً بعد ما ملئت ظلماً و جورا؛(9) خداوند به وسيله ظهور مهدي(ع) زمين را پر از عدل و داد ميسازد. پس از آن كه از ظلم و ستم پر شده باشد.
علامه مجلسي از امام صادق(ع) آورده است كه بيش از يك صد نوع گناه و انحراف اخلاقي، اجتماعي و فرهنگي كه در زمان غيبت دامنگير جوامع اسلامي ميشود، پيش گويي شده است.(10)
6- صيحه آسماني:
يكي از نشانههاي ظهور صيحه آسماني بيان شده است كه ظاهراً در هنگام ظهور امام زمان(ع) از آسمان شنيده ميشود.(11) و همه مردم آن را ميشنوند. در روايات تعبيرهاي: نداء و صوت نيز به كار رفته است كه شايد اشاره به صيحه آسماني باشد و يا نشانههاي جداگانه هستند. امام باقر(ع) فرمود: ندا كنندهاي از آسمان، نام قائم را ندا ميكند. پس هر كه در شرق و غرب است، آن را ميشنود. از وحشت اين صدا، خوابيدهها بيدار ميشوند، ايستادگان نشسته و نشستگان بر دو پاي خويش ميايستند.
بيان اين نكته ضروري است كه نشانههاي ظهور امام زمان(ع) منحصر به علايم فوق نيست، بلكه نشانههاي ديگر مانند خروج يماني(12)، قتل نفس زكيه(13)، خروج يأجوج و مأجوج(14)، طلوع خورشيد از مغرب (15)، جنگهاي خونين(16)، و... بيان شده است.
پي نوشتها:
1. مجله حوزه، ويژه امام زمان، ص 248؛ ابراهيم اميني، دادگستر جهان، ص 221.
2. بحارالأنوار، ج 52، ص 182.
3. ارشاد مفيد، ج 2، ص 371؛ سنن داود، ج 4، ص 115.
4. مجله حوزه، ويژه امام زمان(ع)، ص 263.
5. شيخ طوسي، كتاب الغيبه، ص 452؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 217.
6. مجله حوزه، ويژه نامه امام زمان(ع)، ص 269.
7. همان، ص 270.
8. كتاب الغيبة، نعماني، ص 271.
9. كنزالعمال، ج 14، ص 264؛ ينابيع المودّه، ص 448.
10. بحارالأنوار، ج 52، ص 256 - 260.
11. كتاب الغيبه، نعماني، ص 254.
12. تاريخ غيبت كبري، ص 252؛ مجله حوزه ويژه نامه امام زمان، ص 254.
13. منتخب الأثر، ص 459.
14. همان، ص 461.
15. وافي، ج 2، ص 446.
16. بحارالأنوار، ج 52، ص 246.
|
