جواب:
در مورد كوتاه بودن زمان غيبت صغري نسبت به غيبت كبري بيان ميداريم:
چون غيبت كامل و تام، غيبت كبرا است و غيبت صغرا حالت مقدّمي و گذري دارد، آن چه كه از پيش در مورد غيبت خبر داده شده بود، عمدتاً غيبت كبرا بود، چون كه در اين دوره است كه امام مهدي(عج) به كلي از ديدهها پنهان است؛ در دوره غيبت صغرا وكيلان و نائبان حضرت ميتوانستند با ايشان ملاقات نمايند، حتي با واسطه كارگزاران حضرت در سازمان مخفي وكالت، برخي از شيعيان به حضور حضرت امام مهدي(عج) مشرف ميشدند تا به ولادت، امامت و حقانيت امام بيش تر ايمان آورند و شيعيان با ايمان مستحكم در دوره غيبت كبرا قدم بگذارند. اصولاً همان گونه كه از نام اين دو غيبت برميآيد، صغرا به معناي زمان كوتاه و كبرا به معناي زمان طولاني است و نام صغرا و كبرا بر اين دو نوع غيبت با توجه به همين مسئله (زمان كوتاه و طولاني) اطلاق شده است. اما در توضيح مقدمه بودن غيبت صغري براي كبرا قدري به گذشته برگرديم از زمان پيامبر(ص) تا زمان امام حسن عسكري(ص) هر يك از سيزده گوهر عصمت و طهارت(ع) در مورد غيبت بسترسازي نمودند. شيخ طوسي در اين باره ميگويد: اخبار شايع و رايج رسيده از پدران مهدي (عج) كه مدتها قبل از وقوع غيبت، صادر شدهاند، دلالت بر امامت وي دارند. اخباري كه گوياي آن است كه صاحب اين امر، غيبتي خواهد داشت و توضيح ميدهد كه اين غيبت چگونه خواهد بود، و چه اختلافاتي در آن واقع خواهد شد و چه حوادثي رخ خواهد داد و خبر ميدهد كه او دو غيبت خواهد داشت و يكي از آنها طولانيتر از ديگري است. (1)
اين زمينهسازي براي ورود شيعه به عصر غيبت در زمان دو امام هادي و عسكري(ع) تقويت شد تا جايي كه امام هادي(ع) ارتباط مستقيم خويش را با بسياري قطع كرد و يا كاهش داد و امام عسكري(ع) از پس پرده با خواص و ديگران سخن ميگفت.(2) چون كه احتجاب و غيبت ناگهاني امام معصوم(ع) ميتوانست وضع دشوار و غير قابل تحملي را براي شيعه پديد آورد، ميبايست شيعه از پيش آمادگي پذيرش اين زمان را كسب نمايد.
كاهش ارتباط مستقيم دو امام هادي و عسكري(ع) با شيعيان، نيز سازماندهي و تقويت سازمان وكالت (سازماني مخفي كه از زمان امام صادق(ع) پايهگذاري شد و تا پايان دوره غيبت صغرا فعاليت داشت) بستر را آماده ميكند تا شيعه در مواجهه با پديده غيبت به گمراهي و اعوجاج نغلتند، و اگر مشكلي پيش آيد، با سازمان مخفي وكالت مرتفع گردد. با اين همه تلاش، در آغاز غيبت صغرا مشكلاتي براي شيعيان پديد آمد. وجود دوره غيبت كه نوعي حالت برزخي و بينابين بودن دارد، اين اعوجاجها را زدود. در آغاز غيبت صغرا با تلاشهاي صادقانه و خالصانه كارگزاران امام مهدي (عج) در سازمان وكالت، تمامي شك و شبهه شيعيان درباره ولادت و امامت امام مهدي (عج) مرتفع شد. اينها از آثار درخشان غيبت صغرا است. بنابراين غيبت صغرا مقدمه و زمينه ساز غيبت معهود الهي است؛ يعني غيبتي كه ديگر امام مهدي (عج) از ديدهها به كلي پنهان ميشود و شيعه در آزمايش بزرگ قرار ميگيرد و مدام در حالت انتظار و آمادگي براي ياري دولت عدل مهدوي به سر ميبرد.
غيبتي كه به صورت كامل و تمام براي امام مهدي (عج) خدا مقدّر نموده، غيبت كبرا است. ليكن به جهت كاسته شدن مشكلات، غيبت صغرا به عنوان مقدمه قرار گرفته بود. بدين جهت است كه زمان غيبت صغرا محدود و كوتاه بود. براي آگاهي بيش تر ميتوانيد به كتاب تاريخ عصر غيبت ، نگاهي تحليلي به عصر غيبت امام دوازدهم (عج) مؤلفان پور سيد آقايي، جباري، عاشوري و حكيم رجوع نماييد.
پينوشتها:
1 - شيخ طوسي، الغيبه، ص 101.
2 - اثبات الوصيه، مسعودي، ص 262؛ سيد محمد صدر، تاريخ الغيبه الصغري، ص 222.
|
