جواب:
در مورد بعد از ظهور حضرت مهدي(عج)؛ يعني مدتي كه حضرت مهدي (عج) حكومت ميكند، نيز بعد از آن دوره تا برپايي قيامت، نميتوان پاسخ قاطع و روشني از روايات به دست آورد، چرا كه در لابلاي روايات مدت حكومت حضرت مهدي(عج) نوزده سال و چند ماه،(1) هفتاد سال،(2) سيصد و نه سال،(3) آمده است.
در روايتي ذكر شده كه بعد از حضرت مهدي(عج) فردي از اهل بيت سيصد و نه سال حكومت خواهد كرد.(4) و بعد قيامت برپا خواهد شد، يا يكايك امامان(ع) رجعت و حكومت ميكنند و سپس قيامت بر پا خواهد شد(5) و...
برخي از پژوهشگران اسلامي بيان داشتهاند: در مورد مدت حكومت حضرت مهدي(عج) اگر چه برخي روايات حد معيّني را بيان كردهاند و دوران حكومت حضرت را به هفت يا نه سال محدود نمودهاند، ليكن اين گونه روايات در منابع اهل سنّت ذكر شده، امّا عدهاي بدون تحقيق اين گونه روايات را در كتابهاي شيعي وارد نمودهاند. هيچ روايت صحيح السندي از امامان(ع) نرسيده است كه دوران حكومت حضرت مهدي(عج) را محدود كرده باشد. اين گونه روايات علاوه بر ضعف سند، با روح آيات و محتواي روايات متواتري (كه وعده دادهاند با ظهور و قيامت حضرت، زحمات انبيا به ثمر ميرسد: و جهان پر از عدل ميگردد) منافات دارد.(6)
مقام معظم رهبري در اين باره ميفرمايد: بعضي خيال ميكنند دوران ظهور حضرت بقية اللَّه آخر دنيا است. من عرض ميكنم دوران ظهور بقية اللَّه(ع) اوّل دنيا است. اوّل شروع حركت انسان در صراط مستقيم است، با مانع كمتر يا بدون مانع، با سرعت بيشتر، با فراهم بودن همه امكانات براي اين حركت. اگر صراط مستقيم الهي را مثل يك جاده وسيع، مستقيم و همواري فرض كنيم، همه انبيا در اين چند هزار سال گذشته آمدهاند تا بشر را از كوره راهها به اين جاده برسانند. وقتي به اين جاده رسيد، مسير تندتر، عموميتر، موفقتر، بي ضايعات يا كم ضايعاتتر خواهد بود.
دوره ظهور، دورهاي است كه بشريت ميتواند نفس راحتي بكشد. ميتواند راه خدا را طي كند. ميتواند از همه استعدادهاي موجود در عالم طبيعت و در وجود انسان به شكل بهينه استفاده كند.(7)
روايات تعيين كننده دوران حكومت امام زمان(ع) با دستهاي ديگر از روايات كه با روح تعاليم قرآني بيشتر توافق دارد، در تزاحم و تعارض است. مفضل بن عمر ميگويد: به امام صادق(ع) عرض كردم: مدت خلافت حضرت قائم(ع) چه مقدار است. حضرت در جوابم آيات 105 تا 108 سوره هود را تا عطاء غير مجذوذ تلاوت فرمود، سپس در توضيح آيه فرمود: منظور از عطاء غير مجذوذ اين است كه آن نعمت و عطا از ايشان بريده نميشود بلكه نعمتي است دايمي و مُلْكي است كه نهايت ندارد و حكمي است كه منقطع نميگردد و امري است كه باطل نميشود، مگر به اراده و مشيّت حق تعالي و از آن اراده و مشيّت كسي جز ذات او، آگاه نيست.(8)
آيات مذكور بيانگر طولاني بودن نعمتهاي الهي براي اهل بهشت است. امام صادق(ع) با تلاوت آن و سپس تفسير و تأويلش فرمود: همان گونه كه نعمتهاي الهي از اهل بهشت منقطع نميگردد مگر به اراده خداوند، مدت خلافت حضرت قائم نيز بسيار طولاني است و از پايان آن كسي جز خداوند آگاهي ندارد.
پي نوشتها:
1. محمد بن ابراهيم نعماني، كتاب الغيبة، ص 331.
2. مهدي موعود، ص 767.
3. همان، ص 767.
4. نعماني، همان، ص 332.
5. مهدي موعود، ص 851 به بعد.
6. گفتمان مهدويّت، ص 126.
7. سخنراني مقام معظم رهبري در مدرسه فيضيه (حضور ولايت).
8. حسن بن محمد ولي اروميهاي، مهدي موعود، ج 2، ص 355 و 412.
|
