جواب:
1ـ علت عمده و حقيقي غيبت معلوم نخواهد شد مگر بعد از ظهور آن حضرت همانطور كه حكمت كارهاي خضر در موقعي كه موسي (علي نبينا و آله و عليه السلام) با او مصاحبت داشت، معلوم نشد مگر در وقت مفارقت آنها. همانطور كه فايده و ثمرة خلقت هر موجودي اعمّ از جماد و نبات و حيوان و انسان بعد از گذشت ماهها و سالها ظاهر شده و ميشود. 2 ـ حكمتها و اسرار معلومي در اين غيبت است كه از آن جمله، امتحان بندگان است زيرا به واسطه غيبت، مخصوصاً اگر سرّ آن نامعلوم باشد مرتبة ايمان و تسليم افراد در برابر تقدير الهي ظاهر ميشود و قوت تديّن و تصديق آنان معلوم و آشكار ميگردد. همچنين در زمان غيبت به واسطة حوادث و فتنههائي كه روي ميدهد، شديدترين امتحانات از مردم به عمل ميآيد كه شرح آن در اينجا ميسّر نيست. و از جملة آن اسرار، اين است كه در دورة غيبت، ملل جهان به تدريج براي ظهور آن مصلح حقيقي و سامان دهنده وضع بشر، آمادگي علمي و اخلاقي و عملي پيدا كنند؛ زيرا ظهور آن حضرت مانند ظهور انبياء و ساير حجج نيست كه مبتني بر اسباب و علل عادي و ظاهري باشد بلكه روش آن سرور در رهبري جهانيان مبني بر حقايق و حكم به واقعيات و ترك تقيّه، شدت در امر به معروف و نهي از منكر و مؤاخذة سخت از عُمّال و ارباب مناصب و رسيدگي به كارهاي آنها است كه انجام اين امور نياز به تكامل علوم و معارف و ترقّي و رشد فكري و اخلاقي بشر دارد بطوري كه استعداد عالمگير شدن تعاليم اسلام و جهاني شدن حكومتِ احكام قرآن فراهم باشد. -----------------------------------------------------------------------------------
|