جواب:
1) ترديدي نيست كه امام زمان(عج)، تمام قابليت هاي ائمه معصومين را داراست. 2) در آيات متعددي از قرآن كريم، مسأله شهادت بر اعمال انسان ها مطرح شده است. برخي از اين آيات عبارتند از: نساء/41، مائده/117، بقره/225، زخرف/86، زمر/69، بقره/143، نحل/89. 3) از ميان آيات فوق، به توضيح مختصر آيه 89 از سوره نحل مي پردازيم. آيه فوق عبارتست از: {A{/Bوَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ، وَ جِئْنا بِكَ شَهِيداً عَلي هؤُلاءِ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ اَلْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ ءٍ وَ هُديً وَ رَحْمَةً وَ بُشْري لِلْمُسْلِمِينَ {w1-30w}{I16:89I}/}A}؛ {Mبه خاطر بياوريد آن روز را كه ما از ميان هر امتي، گواهي از خود آن ها بر آن ها مبعوث مي كنيم و تو را گواه آن ها قرار مي دهيم. و ما اين كتاب آسماني را بر تو نازل كرديم كه بيانگر همه چيز است و مايه هدايت و رحمت و بشارت براي مسلمانان است. M} 4) نكاتي در تحليل آيه شريفه مذكور قابل تأمل است. بخشي از نكات فوق كه به پاسخ سؤال مربوط مي شود عبارتند از: الف) عبارت {A{/Bوَ يَوْمَ نَبْعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٍ شَهِيداً عَلَيْهِمْ {w1-8w}{I16:89I}/} A}حاكي از اين است كه خداوند در هر امتي، يك نفر را مبعوث مي كند تا درباره عمل امت شهادت دهد و اين بعث، غير از بعث به معناي زنده كردن مردگان براي حساب است؛ بلكه بعثي است بعد از آن بعث و برانگيختگي انسان ها. ب) از تعبير {/B«مِنْ أَنْفُسِهِمْ»{w11-12w}{I2:265I}*/} كه بيان گر آن است كه شاهد از خود آن هاست، نكاتي قابل برداشت است: ب - 1. شهادت، شهادت زور، كذب و تحكم آميز نيست كه بازي با حقيقت باشد. چرا كه شاهد، خود در دنيا حاضر بوده و از فرد فرد بشر، آنچه شهادت مي دهد، ديده است. يعني شهادت، به رؤيت حسي، مستندات. ب - 2. چون شهادت، به گونه اي است كه در ب - 1 بدان اشاره گرديد، لذا، حجت بر انسان ها، تمام و كامل است و عذري را براي آنان باقي نمي گذارد. چرا كه شهادت و ساير اموري كه آيات روز قيامت آن ها را توصيف مي كنند، حجت هائي هستند كه در آن روز عليه انسان اقامه مي گردند تا هر عملي از خير و شر كه از انسان ها سر زده است، تثبيت شده تلقي شوند به طوري كه مجال ردّ و ترديد در آن ها باقي نمي ماند. بنابراين، شهادتي كه در آن روز به اذن خداي متعال اقامه مي گردد، مشتمل بر حقيقتي است غير قابل مناقشه. ب - 3. قيد {/B«مِنْ أَنْفُسِهِمْ»{w11-12w}{I2:265I}*/} اين معني را نيز مي فهماند كه شاهد بر اعمال لزوماً پيغمبر هر عصر نيست، چرا كه پيامبر هر امتي، هميشه معاصر آنان نيست. بنابراين پيامبر، شاهد بر شهداست نه شاهد براعمال همه مردم در همه عصرها. ج) از آنجا كه در روز قيامت جز از حق و حقيقت اثري نيست، لذا شاهد بايد معصوم به عصمت الهي باشد و دروغ و گزاف از او سر نزند. نيز به حقائق اعمالي كه به آن ها شهادت مي دهد، عالم باشد، نه اين كه صرفاً صورت ظاهري آن ها را ببيند و همان را مبناي شهادت قرار دهد. بلكه بايد نيت دروني و انگيزه هاي قلبي عامل هر عملي را بداند. حاضر و غايب برايش فرقي نكند. چنين ويژگي، جز از معصوم ساخته نيست. د) در تفسير قمي، در ذيل آيه مورد بحث، از امام صادق(ع)، روايت شده است كه فرمود: براي هر عصري و امتي، شهيدي است، و هر امتي با امامش محشور مي شود. ه) در سوره اسراء، آيه 17 نيز آمده است: {A{/Bيَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ {w1-5w}{I17:71I}/} A} و) با اين كه علم خدا به همه چيز احاطه دارد، اما وجود اين گواهان، مخصوصاً از كساني كه از ميان خود امتها برخاسته اند، تأكيد بيشتري است بر نظارت دائمي بر اعمال انسان ها و هشداري است بر اين مراقبت قطعي و هميشگي. ز) از آنجا كه قرار دادن شهيد و گواه، فرع بر اين است كه قبلاً برنامه كامل و جامعي در اختيار افراد قرار داده شده باشد، به طوري كه حجت برهمگي تمام شود، تا به دنبال آن مسأله نظارت و مراقبت مفهوم صحيحي پيدا كند، لذا بلا فاصله در ادامه آيه متذكر مي شود: ما اين كتاب آسماني (قرآن) را بر تو نازل كرديم كه بيان همه چيز در آن است.
|
