بازگشت

گروه: دعا و زيارات
 
 
مرکز پاسخگو:مركز فرهنگي نهاد رهبري در دانشگاه ها
موضوع اصلي:كلام و دين پژوهي
موضوع فرعي:صورت خدا-مقام ائمه(ع)-آيات الهي
سؤال:آيا ادعاي اينكه امام زمان صورت وجودي خداست درست است؟
جواب:

مقدمه اول: خداوند را ذاتي است و اسماء و صفاتي و ما بخاطر محدوديت وجودي از شناخت ذات حضرت حق محروميم ولي از طريق اسماء و صفات در حدّ قابليت خويش و بهره وجودي مان خدا را مي شناسيم. در قالب يك مثال براي ما امكان شناخت ذات و حقيقت افراد ميسّر نيست بلكه ما آنها را از طريق افعال و حالات و اوصافشان مي شناسيم چرا كه ذات آدمي امري مجرّد و برهنه از ماديّت است و از طريق امور محسوس خارجي نمي توان امر مجرد (نَفْس) را شناخت بلكه بايد با علم حضوري به روح و نفس معرفت حاصل نمود. آنچنانكه هر كس به خويشتن علم حضوري دارد. مقدمه دوم: همه موجودات عالم امكان آيات و نشانه هاي حضرت حق اند. كه هيچ هوّيتي از خود ندارند جز اينكه دلالت كننده بر آن وجود مطلق (خداوند) مي باشند. و هر كس به قدر وسعت وجودي اش نشانگر اسماء و صفات خداي سبحان است و در آئينه وجود هر موجودي مي توان جلال و جمال حضرت معبود را مشاهده نمود. (هر كه را حُسني بود آئينه دار روي اوست) اما بعضي موجودات آيت و نشانه بودنشان بسيار محدود و ضعيف و بعضي ديگر بسيار وسيع و شديد و حضرات معصومين(ع) چون واسطه فيض اند و رابطه بين عالم غيب و شهود. و به مضمون زيارت جامعه كبيره: (سلام بر شما اي خاندان نبوت حجت هاي خدا بر اهل دنيا و آخرت... خداوند شما را به جانشيني خود در زمين پسنديد... بواسطه شما خداوند هستي را آغاز نمود... شما نشانه هاي خدائيد بر بندگانش و نشانه هاي خدا با شماست...) و لذا آئينه تمام نماي اسماء و صفات حضرت حق اند. همانگونه كه ما در آئينه صورت اشياء را مي بينيم. و صورت در اين مثال نمايش و جلوه اشياء است. در آئينه وجود انسان كامل مي توان حضرت حق را مشاهده نمود. و منظور از مشاهده حضرت حق رؤيت حسي و بصري نيست چرا كه پروردگار نه محسوس است و نه مركب. بلكه غرض اينست كه انسان كامل (معصوم)جلوه و مظهر جلال و جمال پروردگار است آنهم به كاملترين وجه از اين رو در هيچ آئينه و مرآتي بهتر از مرآت انسان كامل نمي توان حق را مشاهده كرد. از اينرو امام علي(ع) فرمود: براي خداوند هيچ آيت و نشانه اي بزرگتر از من نيست. (ر.ك: نورالثقلين 5/491/5) چون حضرات معصومين(ع) نور واحداند {Hكُلُّهم نورٌ واحدH}) اين حكم حضرت امير(ع) نسبت به بقيه معصومين نيز جاري است و لذا وجود تابناك و مقدس حضرت صاحب الزمان(عج) عظيم ترين آيت و نشانه پروردگار است. و اسماء و صفات خداوند را به بهترين صورت مي توان در مرآت وجودي حضرت ولي عصر(عج) مشاهده نمود. به عبارت ديگر عالي ترين و تابناك ترين جلوه و ظهور حضرت حق در آئينه انسان كامل (معصوم) محقق مي گردد. نكته حائز اهميت در اين زمينه اينست كه به هيچ وجه نبايد از لفظ صورت معناي هيئت، شكل، قيافه و يا فعليت را منظور داشت چرا كه اين معاني با اطلاق و وجوب وجودي پروردگار سازگار نمي باشد.