جواب:
اين كه زمين خالي از وجود معصوم (ع) نيست، سخن درستي است و در منابع ديني - روايي ما بر آن تأكيد شده است.
اما اين كه پس از ظهور حضرت ولي عصر (عج) و تشكيل حكومت واحد جهاني توسط آن حضرت، چه خواهد شد؟ پاسخ اجمالي اين است كه سه چيز از جمله مسلمات دين اسلام و مكتب تشيع است:
1- ظهور حضرت مهدي موعود (عج) و تشكيل حكومت جهاني و برقراري نظام عدل در سراسر گيتي
2- برپايي قيامت و روز حسابرسي پس از ظهور امام عصر (عج) و وفات يا شهادت آن حضرت.
3- فاصله طولاني بودن ميان ظهور امام زمان (عج) و شروع قيامت، چون دوران امامت امام عصر (عج) پس از ظهور طولاني نيست. اما حكومت جهاني اسلام پس از او ادامه خواهد يافت. اين سه مطلب قطعي و مورد اتفاق همه علما، حكما و متكلمان اسلامي و شيعي است. و آيات و روايات بي شماري آن را تأييد ميكند.
سخن، در مدت زمان پس از ظهور امام عصر (عج) و رفتن او تا پيش از شروع قيامت و نابودي اين جهان است.
همچنين اسلام دين خاتم، جاويد و جهاني است و ديگر ديني نخواهد آمد و تا قيامت بايد در زمين استقرار و حاكميت داشته باشد. مجموع اين مطالب اقتضا ميكند كه اسلام پاسخي براي سؤال فوق (يعني سرنوشت بشر پس از ظهور امام عصر (عج)) داشته باشد، در غير اين صورت، دينِ كامل و خاتم بودن و نيز جاويد و جهاني بودن اسلام، زير سؤال رفته، مورد ترديد واقع ميشود.
اما اسلام به اين مسأله هم پاسخ صريح و روشني داده است و در اين راستا، مسأله »رجعت« را طرح و ارائه نموده است. در اينجا به اختصار مسأله رجعت تعريف و تبيين ميشود.
»رجعت« در لغت به معناي بازگشتن به جاي نخستين است، و در اصطلاح كلامي و ديني، عبارت است از بازگشت{P- مفردات، راغب اصفهاني، ذيل ماده رجعت، ص 188، چاپ بيروت. P}
گروهي از اولياي خاص الهي و مؤمنان خالص، و نيز مشركان، منافقان، ستمگران و طاغوتها به اين جهان پيش از شروع قيامت و در دوران پس از ظهور امام عصر (يا هم زمان با ظهور آن حضرت)، تا آن اولياي خاص و مؤمنان خالص فرصت بيابند و از آن مشركان و ستمگران، كه پيش از آن در دنيا به آن بزرگواران و ساير مردم مستضعف و مسلمان انواع ظلم، جنايت و قتل را روا داشتهاند، انتقام بگيرند.
{P- ر.ك. اعتقادات شيخ صدوق، ترجمه سيد محمد علي قلعه كهنه، ص 91 - 95، انتشارات قدس رضوي، تهران؛ حق اليقين، علامه محمد باقر مجلسي، ج 2، ص 335، انتشارات علميه اسلاميه، تهران؛ تفسير الميزان، ج 2، ص 106 - 107، چاپ بيروت.
براي تحقيق بيشتر به كتاب »تاريخ ما بعد الظهور« محمد صدر و يا بشارة الرجعه (يا بازگشت مردگان به دنيا)، سيد هبت الله بهشتي لاري، رجوع كنيد. P}
توضيح آن كه بنا بر اعتقاد و اجماع بسياري از بزرگان علماي شيعه، مانند شيخ صدوق، شيخ مفيد، سيد مرتضي، شيخ طوسي، شيخ امين الاسلام طبرسي، سيد بن طاووس و غير آنان، پس از آن كه حكومت الهي - اسلامي حضرت مهدي{P- ر.ك. اعتقادات صدوق، ترجمه سيد محمد علي قلعه كهنه، ص 91 و حق اليقين علامه مجلسي، ج 2، ص 335. P}
(عج) در سراسر جهان استقرار يافت؛ با توجه به اين كه از يك طرف مدت حكومت شخص حضرت مهدي (عج) محدود است، و از طرف ديگر استمرار حكومت اسلامي تا سرانجام اين دنيا حتمي است، و اين دولت كريمه اهل بيت پيامبر{P- حداكثر سيصد و نه سال است ر.ك. حق اليقين، علامه شبّر، ص 229، دارالكتب الاسلامي، تهران و بحار الانوار، ج 52، ص P 390}
(ص) آخرين دولت در دنيا ميباشد، و نيز رواياتي كه
{P- ر.ك. اصول كافي، ج 1، ص 471، چاپ بيروت و بهار الانوار، ج 52، ص 332. P}
ميگويد زمين در هيچ زماني از حجت خدا خالي نخواهد بود؛ رجعت ائمه (ع) حتمي خواهد بود در زيارت »جامعه كبيره«{P- ر.ك. اصول كافي، ج 1، ص 168 - 174 و 178 - 180 و 384 - 385. P}
و مانند آن بر رجعت ائمه (ع) پس از ظهور امام زمان (عج) تصريح شده است.
بر اساس اعتقاد به موضوع رجعت، حداقل برخي ائمه معصوم (ع)، و بويژه حضرت امام علي (ع) و حضرت امام حسين (ع)، و برخي شيعيان پاك باخته و مؤمنان راستين كه در راه دفاع از حريم ولايت و امامت همه گونه آزار و شكنجه روحي و جسمي، و نيزآوارگي و اسارت و شهادت مظلومانه را متحمل شدهاند، به دنيا بر ميگردند، و به موازات آن، گروهي از سردمداران شرك و نفاق و زورمندان خون آشام و ياران پر و پا قرص آنها كه عاملان اصلي ظلم و جنايت در حق آن بندگان شايسته الهي به شمار ميرفتند نيز به دنيا برگردانده ميشوند تا به سزاي اعمال ننگينشان برسند؛ هر چند كيفر نهايي و كامل آنها در روز جزا خواهد بود.
دلايل رجعت
دليل عقلي بر اثبات اصل رجعت: در حكمت، فلسفه و كلام اثبات شده كه جوهره انسان را روح مجرد وي تشكيل ميدهد كه از آن به »نفس« نيز تعبير ميشود و بعد از فناي بدن، باقي ميماند و به حيات جاودانه خود ادامه ميدهد. از سوي ديگر، بر اساس دادههاي دين و صريح قرآن كريم، خداوند متعال قادر مطلق بوده و بر هر كاري كه اراده كند تواناست و هيچ چيز و هيچ كس، نميتواند توانايي او را محدود كند.
با اين دو مقدمه كوتاه روشن ميشود كه مسأله رجعت از ديدگاه عقل امري است ممكن؛ زيرا با اندك تأملي معلوم ميگردد كه بازگرداندن اين گروه از انسانها، به مراتب از آفرينش نخستين آنان، آسانتر است. بنابراين، پروردگاري كه در وهله نخست آنان را آفريده است، بي ترديد بر بازگردان مجددشان نيز توانايي دارد.
دليل نقلي: آيات و روايات زيادي مسأله رجعت را تأييد كرده است؛ به طوري كه علامه مجلسي حدود 200 آيه و 500 حديث درباره رجعت را جمع آوري كرده است، سيد نعمت الله جزايري نيز 620 حديث و شيخ حرملي در كتاب{P- بحار الانوار، علامه مجلسي، ج 53، ص 39 - 144، چاپ بيروت P}
{P- بشارة الرجعه يا بازگشت مردگان به دنيا، سيد هبت الله بهشتي لاري، ص 36، چاپ فاروس ايران. P}
»الايقاظ من الهجعه بالبرهان علي الرجعه« 600 حديث روايت نموده است.
فلسفه رجعت
با انديشه در انگيزههاي رجعت (چنان كه در خلال بحث نيز اشاره گرديد)، به دو هدف بلند از اهداف اين مسأله پي ميبريم:
1- نشان دادن جلال و شكوه واقعي اسلام و سرافكندگي كفار و ستمگران
2- ظهور عدالت تامه الهي در همين دنيا و پيروزي نهايي حق بر باطل و كيفر كافران و ستمگران در همين دنيا و عزت و سربلندي اولياي الهي و مؤمنان راستين، طبق وعده الهي در قرآن
{P- شيعه پاسخ ميگويد، جعفر سبحاني، به ويژه ص 51، نشر مشعر. P}
|
