جواب:
مقدمه: گاهي پاسخ به نحوي ارائه ميشود كه گوئي قيام حضرت در يك شرايط بخصوص تحقق پيدا كرده و ميكند. در اين صورت فايده اين درسها مربوط به زماني ميشود كه داراي آن شرايط باشد. امّا در غير آن شرايط مثل دوران كنوني، اين سئوال پيش ميآيد كه ذكر قيام عاشورا چه ضرورتي دارد؟ مانند انديشة منحصر كردن و اختصاص آيات به شأن نزول آنها.
نكتة مهم در اين است كه فلسفة عاشورا را به گونهاي بيان كنيم و توضيح دهيم كه پيام آن همه زمانها را دربرگيرد و قيام حسيني مربوط به زمان خاصي نباشد. كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا.
اجتماع و تاريخ صحنهاي از بروز و ظهور درگيري دروني وجود انسان است. يعني گرايشات عالي و الهي انسان با گرايشات حيواني و غريزي او درگير ميشوند و انسان بر حسب فطرت، گرايش به معنويات دارد و صفات انساني دعوتي از درون به سوي بخشش و رحمت و وفاداري به مردم و ساير صفات الهي ميكند. اما غريزه دعوتي به اينكه انسان قيد و بندها را رها كند و بخاطر حقوق ديگران خود را از تمتّع و لذّات غريزي منع نكند و بخاطر صفات انساني از تعرض به اموال ديگران خودداري نكند. اين يك جهاد حقيقي است كه هميشه وجود دارد اگرچه در بيرون ظاهر نشود.
در واقع صحنة اجتماع، صحنة بروز همين درگيريها است كساني در راه اميال غريزي و حيواني مبارزه ميكنند و كساني در راه تحقق اهداف انساني و الهي . و اجتماع عرصة اين روياروييها است در هميشة زندگي و در همه جا. نتيجه اينكه جهاد اصغر ظهوري از جهاد اكبر است و امام از طريق جهاد اصغر درس هميشگي جهاد اكبر را به ما ميآموزد. اگر در جهاد اصغر سر مبارك سيدالشهداء ( از تن جدا گشت معناي واقعي آن، اين بود كه در جامعة آن روز شهوت برسينة وفا نشست و سر عشق و پرستش خدا را از تن جدا كرد. همين واقعيت در درون ما نيز هست. حسين درون ما كه دعوت به گرايشات الهي ميكند در مصاف با غريزه و شهوت درون يا بر زمين افتاده و شهوت بر سينة او نشسته مضروب و مجروح، و يا مقتول و شهيدش ساخته يا آنكه آزاد و فرمانروا است زيرا فطرت سخني غير از دعوت به حق ندارد. اما اينكه ما با آن چگونه معامله ميكنيم، جا دارد هركسي خود دربارة خود به قضاوت بنشيند. از اين رو عاشورا درس زندگي است و مختص به وقت و زمان خاصي نيست از اين نظر ما منتظر وقوع حادثهاي در تاريخ نميمانيم تا جبّاري به ظهور برسد و بعد براي مقابله با او از سيرة حضرت استفاده كنيم. شيهد مطهري ميفرمايند: (استمرار عاشورا) به خاطر آموزندگي آن است، به خاطر آن است كه يك درس تاريخي بسيار بزرگ است. براي اينكه يك درس را انسان مورد استفاده خودش قرار بدهد، اول بايد آن درس را بفهمد و حل كند.1
ديگر اينكه ما ميتوانيم با حكومت شيطان كه بر مملكت وجودما حاكم است مبارزه كنيم. چنانكه امام ( ميفرمايند كه جنود شيطاني بر مملكت ما حاكم است و ما بايد جنود الهي را حاكم كنيم.
بنابراين جهاد اصغر در بيرون بروز جهاد اكبر در درون است كه هميشه برپاست و وقتي در يك شرايط خاص تاريخي به ظهور ميرسد الگوي حسي و تاريخي از آن ارائه ميكند.
پس هميشه به شنيدن تفسير زندگي انساني خودمان و راه عشق و پرستش نيازمنديم مخصوصاً كه بازيگران حماسة عاشورا، شخصيتهايي هستند كه در عاليترين شكل خود نقش الهيشان را ايفا كردند و درس چگونه زيستن و چگونه مردن را به ما دادند. و اگر كسي تفسيري غير از اين دربارة عاشورا ارائه كند كه آنرا از شمول بيندازد تفسيردرستي از قيام حضرت ارائه نكرده است. مقام معظم رهبري در اين باره ميفرمايند: اگر به تحليل ظاهري قضيه نگاه كنيم، اين قيام، قيام بر عليه حكومت فاسد و ضد مردمي يزيد است اما در باطن يك قيام براي ارزشهاي اسلامي و براي معرفت و ايمان و براي عزّت است. براي اين است كه مردم از فساد و زبوني و پستي و جهالت نجات پيدا كنند... مبارزه امام حسين ( دو وجه دارد و ممكن است دو نتيجه به بار بياورد. اما هر دو نتيجه خوب است. يك نتيجه اين بود كه امام حسين ( بتواند بر حكومت يزيد پيروز بشود و قدرت را از چنگ آن كساني كه با زور بر سر مردم ميكوبيدند و سرنوشت مردم را تباه ميكردند، خارج كند و كار را در مسير صحيح خود بيندازد. اگر اين كار صورت ميگرفت، البته باز مسير تاريخ عوض ميشد. يك وجه ديگر اين بود كه امام حسين نتواند به هر دليلي اين پيروزي سياسي و نظامي را بدست بياورد، آن وقت امام حسين در اين جاديگر نه با زبان، بلكه با خون، با مظلوميت، با زباني كه تاريخ تا ابد آن را فراموش نخواهد كرد، حرف خود را مثل يك جريان مداوم و غير قابل انقطاع در تاريخ به جريان مياندازد و اين كار را امام حسين ( كرد.... اگر ما پيام امام حسين را زنده نگه ميداريم، اگر نام امام حسين را بزرگ ميشماريم، اگر اين نهضت را حادثة عظيم انساني در طول تاريخميدانيم و براي آن ارج مينهيم، براي اين است كه يادآوري اين حادثه به ما كمك خواهد كرد كه حركت كنيم و جلو برويم و انگشت اشارة امام حسين را تعقيب كنيم و به لطف خدا به آن هدفها برسيم و ملت ايران انشاء الله خواهد رسيد.2
1ـ حماسة حسيني، شهيد مطهري، ج 2، ص 14
2ـ حرف دل، مجموعة بيانات مقام معظم رهبري دربارة نهضت حسيني، ص 19، 18، 12، 11
|
